Xóa hạn một nửa

Đầu tháng 3, nước hồ Tân Lập  được  ưu tiên cho sinh hoạt. Nước hồ Đu Đủ  còn đủ tưới 2 phiên nữa, kéo dài 15 ngày. Tình hình giống như năm trước nhưng không căng thẳng, vì hôm 12/3, nước từ hồ Sông Móng đã được đưa về hồ Đu Đủ. Suốt 15km chiều dài kênh, nước đi qua phần lớn nơi trồng thanh long, đúng thời điểm loại trái cây này đang cao giá nên đâu đâu cũng rộn ràng. Những vùng đất khô nứt, những vạt bạch đàn ở hai bên bờ như trở mình khi nước đi qua.  Tiếng nước chảy, nhất là  chảy trên kênh mới hoàn thiện, có cảm giác như là nước đang reo vui. Với dân ở đây, nước về như thế, xóa được hạn cục bộ lâu nay là một bước ngoặt. Bao năm qua, cứ đến mùa khô mọi người thường ám ảnh  sự thiếu nước. Cảnh tượng sử dụng đến những giọt nước cuối cùng sau khi vét sông, nạo hồ, đào thêm giếng cứ lặp đi lặp lại ở nhiều nơi trong các xã, mà rõ nhất và gần nhất là vào thời điểm này năm ngoái. Khi đó, hồ Sông Móng ở phía trên như một túi nước treo cao, còn phía dưới hồ thì hạn gắt do thiếu một tuyến kênh chuyển nước. Kênh chuyển nước từ hồ Sông Móng về hồ Đu Đủ, hồ Tân Lập được hình thành trong hoàn cảnh “cứu hạn như cứu hỏa”. Không có chuẩn bị vốn, mà nếu muốn cũng không có vì ngân sách đang khó. Xoay xở, chung sức nỗ lực... đến ngày hôm nay, sau 1 năm chờ đợi, người dân có đất ở vùng tưới hồ Đu Đủ đã mừng vì có nước ổn định, nhưng nếu nhìn toàn tuyến thì đó mới là niềm vui một nửa.

 Doanh nghiệp cũng vui một nửa

Ít thấy công trình nào mà  ngay khi khởi công, cán bộ kỹ sư đã khẩn trương,  giục giã,  làm ngày làm đêm đưa nước cứu hạn  như kênh chuyển nước Sông Móng – Đu Đủ - Tân Lập. Thấy rõ nhất ở các đơn vị thi công, họ chấp nhận bỏ vốn ra trước  đào tuyến kênh để kịp đưa nước về. Vốn ấy hầu hết là vay từ ngân hàng và là khoản tiền lớn, hàng tỷ đồng. Vì tuyến kênh dài 24.304m nên phải đến 3 đơn vị thi công: Công ty cổ phần phát triển hạ tầng Bình Thuận trúng thầu với chiều dài 6.775m với tổng giá trị hơn 13,6 tỷ đồng; Công ty TNHH Xây dựng Mai Hà với 9.497m có tổng giá trị xây lắp hơn 8,8 tỷ đồng; Công ty TNHH Xây lắp Trường An thi công tuyến kênh dài 8.032m với 15,242 tỷ đồng. Bây giờ, nhìn lại giá trị khối lượng đã thi công đã lên 34 tỷ đồng, chỉ còn 3,739 tỷ đồng nữa là  hoàn tất, trong khi đó, các đơn vị thi công mới được thanh toán  13% khối lượng công trình. Đó là con số thuộc về cuối năm trước, lúc ấy ngân sách tỉnh cấp ứng 15 tỷ đồng thì 10,5 tỷ đồng đã dành đền bù cho dân và các chi phí khác, chỉ có 4,5 tỷ đồng chia trả cho các đơn vị. Còn đầu tháng 3 này, ngân sách tỉnh tiếp tục cấp ứng kinh phí 20 tỷ đồng thì cũng dành 13 tỷ đồng tiếp tục trả tiền đền bù cho dân, còn  7 tỷ đồng trả cho xây lắp. Tính ra, các nhà thầu thi công mới chỉ nhận 11,5 tỷ/34 tỷ đồng vốn  dành cho thi công đến thời điểm này. Nước về, dân vui mừng, quang cảnh tươi mới, các doanh nghiệp cũng vui nhìn thành quả sau bao ngày tháng nhọc nhằn nhưng không giấu được nỗi lo tiền trả ngân hàng, tiền tiếp tục cho thi công đoạn kênh cuối, dù chỉ là 3,739 tỷ đồng, vì không còn cơ hội tiếp cận thêm vốn ngân hàng.

 Hướng đến trọn vẹn

Không chỉ thế, đoạn cuối này còn nhiều trở ngại khác. Còn 3.451m đang vướng đền bù giải tỏa, trong đó có qua đất của một công ty nước ngoài. Trên chiều dài đó, Công ty cổ phần phát triển hạ tầng Bình Thuận đang thi công dở dang trong phạm vi 2.000m, vì các hộ dân đòi chi trả hết tiền đền bù. Còn Công ty THHH Xây dựng Mai Hà phải thi công 1.451m nhưng chưa tác động gì, vì đất chưa bồi thường. Trong khi ước muốn chung và cũng là kế hoạch của chủ đầu tư là Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi sẽ mở nước thông toàn tuyến vào 30/4/2014, nghĩa là chỉ còn hơn 1,5 tháng nữa. Điệp khúc chạy đua chống hạn cho xã Tân Lập, thị trấn Thuận Nam lại bắt đầu vào hồi quyết liệt. Các cơ quan Mặt trận, đoàn thể của Hàm Thuận Nam đang ráo riết vận động số ít còn lại nhận đền bù. Các đơn vị thi công muốn có thêm tiền để đổ dầu, trả lương công nhân… Tất cả đều đang ra sức cố gắng để niềm vui được trọn vẹn khi  hoàn thành kênh dẫn  đúng kế hoạch đã định.